Zamlı Ramazan kolileri, hayırseveri de ve tedarikçileri de zorluyor

03.04.2023

Geçen yıla göre ramazan erzak kolilerine yüzde yüzün üzerinde artış oldu. Gıda toptancılarında erzak kolilerine talep azalırken hayırseverler, yüksek fiyat nedeniyle hazırladıkları koli sayısını düşürdü. Kolilerde geçen yıl ortalama 40’a yakın ürün yer alırken, bu yıl ürün sayısı 30’a indi.

İsmail Ersan / Yalova

Ramazan ayına sayılı günler kala, erzak ve kumanya kolileri market ve perakende zincirlerinin raflarında yerini aldı. Zincir market ve gıda toptancıları farklı fiyat ve farklı çeşit seçeneği ile büyük ve küçük erzak kolilerini satışa sundu. Geçen yıl, iftar ve sahur sofraları düşünülerek hazırlanan ve temel gıda maddesi ağırlıklı kolilerin en küçüğü 90 liradan satılırken en büyüğü ise 229 liradan satılıyordu. Bu yıl küçük koli 225, büyük koli ise 570 liradan satılıyor.

Hem artan gıda fiyatları hem Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde meydana gelen ve 11 ilde büyük hasar ve can kayıplarına sebebiyet veren deprem nedeniyle erzak paketlerinde fiyat artışları meydana geldi.

Kolilerde geçen yıl ortalama 40’a yakın ürün yer alırken, bu yıl ürün sayısı ortalama 30’a indi. Kolilerdeki ürün sayısı azaldıkça, fiyatlar da iniyor. Erzak kolilerinde temel gıda ürünleri salça, tuz, ayçiçeği yağı, un, kuru fasulye, çay, reçel, hazır çorba, küp şeker, makarna ve gazlı içecekler yer alıyor.

Ramazan kolilerinin bu yılki durumunu Yalova’daki gıda toptancısı, market işletmecisi ve bir hayırseverle konuştuk. Gıda toptancısı Mehmet Faruk Ersan, geçen yıla göre bu yıl gıda erzak kolisinin çeyreğini alabildiklerini belirtirken Market işleten Esra Eser, geçen yıl kumanya kolileri alan müşterilerinin çoğunun bu yıl bunu deprem bölgesi için kullandığını aktardı. Hayırsever Cahit Özkan ise bu yıl daha fazla koli hazırlatmak için toptancıları gezip fiyat aldığını, geçen yıl dağıttığı 100 koli parasıyla bu yıl o parayla 43 koli dağıtabildiğine dikkat çekerken Hayırsever Avni Yeğen de her geçen yıl alım güçlerinin azaldığını vurguladı.

“200 liradan aşağı erzak kolisi yok”

Yalova’da faaliyet gösteren gıda toptancısı Mehmet Faruk Ersan, erzak kolilerini hazırlamakta zorluk çektiklerini, geçen yıla göre kolilere talebin azaldığına dikkati çekip şunları söyledi:

“Gıda fiyatları artıyor. Geçen yıl bu vakitlerde aldığımız erzak kolisi siparişinin bu yıl çeyreğini ancak alabildik. Siparişin az olmasında hem artan gıda fiyatları hem de Doğu Anadolu illerinde meydana gelen depremin de etkisi oldu. Çünkü vatandaşlar, yardımlarını ramazandan önce bu bölgelere yaptı. Oraya yardım yapanlar bu yıl paket siparişi vermedi. Vermek isteyenler de fiyatları pahalı buluyor. Şimdi en düşük fiyattan koli hazırlamaya çalışıyorum. 200 liradan aşağı erzak kolisi yok. Geçen yıl 90 liraya koliler hazırlıyorduk. Aynı koli, bu yıl 220 -230 lira arasında değişiyor. Bu yıl erzak kolileri neredeyse yüzde 140 yakın zamlandı.”

Temel gıda maddelerinden oluşan erzak kolilerinin istenilen bütçeye göre hazırlanabileceğini aktartan Ersan, sözlerine şöyle devam etti:

“Vatandaş bize geliyor bütçesine göre koliler hazırlatıyor. Geçen yıl 100 koli yaptıranlar şimdi 50 koli hazırlatıyor. Daha önce ramazana günler kala, koliler için epeyce sipariş almıştık bu yıl koli hazırlatan sayısı da azaldı. Hayırsever müşterilerimin çoğu, bu yıl fiyat yüksekliğinden şikâyet ederek koli hazırlamadı. Bazıları da üçer beşer koli siparişi verdi. Koliler içinde sadece kuru gıdalar var. Şarküteri ürünleri olan peynir zeytin yok. Buna rağmen fiyatlar pahalı. Hem biz hem de hayırseverler zorluk çekiyoruz. Bazen müşterilerimize değişen fiyatları izah etmekte zorlanıyoruz.”

Ersan, en düşük erzak kolilerinin 240 lira olduğunu belirterek sözlerini, “Hazırladığımız bu 240 liralık kolide kaliteli ürünler yer alıyor. Çay, şeker, makarna, yağ, tuz, bulgur, pirinç, kırmızı mercimek, hazır çorba, yer almakta. Bu kumanyayı geçen yıl 90 liradan hazırlıyorduk. Hal böyle olunca kumanya paketi siparişi veren kişi sayısı azaldı” diyerek tamamladı.

“Hayırseverler, nakit yardımında bulunmaya başladı”

Yalova’da market işletmeciliği yapan Esra Eser, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişin, Ramazan kolilerine de yansıdığına işaret etti. Geçen yıl en küçük klasik diye adlandırılan Ramazan kolisinin fiyatı 99 liradan satıldığını anımsatan Eser, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu yıl aynı erzak kolisi 230 liradan satılıyor. Artık erzak kolileri hazırlanırken temel gıda maddelerinin ağırlıklı olmasına dikkat ediliyor. Mesela geçen yıl pakette gazlı içecek olmasını isteyenler bu yıl bu ürünün yerine pirinç ya da makarna miktarını artırıyor. Zaten artık geçmiş yıllara göre erzak kolisi hazırlatanlar azaldı. Çoğu hayırsever müşterilerimiz nakit yardımında bulunmaya başladı. Geçen yıl hatırı sayılır miktarda bizden kumanya kolileri alan müşterilerimiz bu yıl bu imkânlarını deprem bölgesi için kullandı. Eskiden günler öncesinden paket hazırlardık. Şimdi Ramazan’da yardımlaşmanın seyri değişti hediye çekleri iftar yemeği katılımı gibi yardımlaşmalar oluyor.”

“Ulaştığımız aile sayısı, imkânlarımız ve artan fiyatlar nedeniyle azalıyor”

Hayırsever Cahit Özkan geçen yıla göre Ramazan erzak koli fiyatlarında ciddi bir artış meydana geldiğini anımsatıp şu ifadeleri kullandı:

“Geçen yıl Ramazan ayına az gün kaldığında erzak kolilerini dağıtmaya başlamıştık. Bu yıl daha fazla koli hazırlatmak için toptancıları gezerek fiyat alıyorum. Neresi ucuz ve kaliteli ürün verirse oradan alacağım. Çünkü geçen yıl 100 kutu dağıttım bu yıl o parayla 43 koli dağıtabiliyorum. Ramazan ayında daha ucuz olması gereken bu kumanyalar, her yıl artıyor. Böyle giderse farklı yardımlarda bulunacağım. Çünkü her geçen yıl ulaştığımız aile sayısı, imkânlarımız ve artan fiyatlar nedeniyle azalıyor.”

Hayırsever Avni Yeğen de her geçen yıl alım güçlerinin azaldığına dikkati çekip “Aslında bu tür konuları konuşmak hiç iyi bir şey değil. Geçen yıl aynı parayla yardım edebildiğimiz ailelere bu yıl yarısına bile ulaşamıyoruz. Bu yönüyle üzgünüz. Çünkü ayırdığım bütçe ile geçen yıl 150 aileye ulaşabiliyordum. Bu yıl yarısına yardımcı olabilsem ne mutlu bana” diye konuştu.

Öte yandan sektör temsilcileri yardım yapacaklara önemli uyarı da bulundu. Gıda kolisi hazırlayan sektör temsilcilerinin ortak çağrısı ise şöyle:

“Evinizde tüketmediğiniz ürünleri kolilere koymayın. Siz ne tüketmek istiyorsanız onu kumanya paketlerine koyun. Paketlere koyulan ürünler, temel ihtiyacı karşılasın. Genelde kolilerde kuru gıdalar yer alıyor. Bu gıdaların son tüketim tarihine dikkat edin.”