Zamlar, bir geleneği daha bitirme noktasına getirdi

05.12.2022

Geçtiğimiz yıla göre fiyatı 4-5 kat artan kırmızıbiber, Çukurova’da salça yapan kadınların sayısını azalttı. Osmaniye’de kadınların imece usulü yaptığı doğal kırmızıbiber salçası, bu yıl biber fiyatlarının astronomik olarak artması nedeniyle yarı yarıya hatta çok daha az yapıldı.

AHMET ERKAN YİĞİTSÖZLÜ
Çukurova’da bir gelenek neredeyse bitme noktasına geldi. Adana Osmaniye ve Hatay bölgesinde yaz sonu ve sonbahar başında kadınlar tarafından imece usulü sıklıkla yapılan kırmızıbiber salçası, geçtiğimiz yıllara göre oldukça azaldı, neredeyse bitme noktasına geldi. Yüzyıllardır aynı yöntemle yapılan biber salçası, Çukurova’da bibere yapılan zamlar nedeniyle yapılamaz oldu. Vatandaşlar, astronomik artan fiyatlar nedeniyle ya çok az yaptılar ya da hazır salça alma yoluna gittiler.
Geçtiğimiz yıl 2 TL’den alıcı bulan kırmızıbiber fiyatları 8-11 TL arasında değişen fiyatlarla alıcı buldu. Bir süre fiyatların düşmesini bekleyen vatandaşlar, düşüş yaşanmayınca hayal kırıklığı yaşadılar.
Tarlada 9 liraya alınan biber, 10-10,5 liraya ancak satılabiliyor
Osmaniye Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Murat Yalçın, biber fiyatları ile ilgili şu açıklamada bulundu:
“Bu yıl, biber fiyatı 8,5 TL’den başladı, sonra fiyat, 8 TL ile 11 TL arasında değişti. Yerine, kalitesine, malın geldiği yere göre değişiyor, uzaklığına göre. Bugün tarlada 9 liraya aldığımız biberi, burada 10-10,5 liraya ancak satabiliyoruz. Geçen sene biz salçalık kırmızıbiberi 2,5 liraya kadar sattık ama şu an yerinde bile üç katı kadar olmuş. Biz, yerinde, geçen sene bu biberi 1,50 TL civarında alıyorduk; şu an bu biber yerinde 8 lira civarında. Biberde alış fiyatı artmış.”

Hazır salça alma yoluna gittiler
Her yıl komşularıyla yardımlaşarak biber salçası yapan ev hanımı Fatma Yıldız (45), bu yıl eskisi kadar salça yapan olmadığını belirterek “Ancak bu yıl fiyatlar aşırı arttı. Bu artışı açıkçası hiç kimse beklemiyordu. O yüzden birçok kişi salça yapmak için kırmızıbiber alamadı. Alanlar da her yıl aldığının yarısını, hatta daha azını aldı. Birçok komşumuzun da hazır salça alma yoluna gittiğini biliyoruz” diye özetledi yaşadıklarını.
Sabahın erken saatlerinde kırmızıbiber almaya giden Mehmet Kocaman, gördüğü fiyat karşısında şok olduğunu anlatıyor. Geçtiğimiz yıl, halde adım atacak yerin olmadığına değinen Kocaman, halin bu yıl, bu dönemde çok sakin olduğunu aktarıyor. Fiyatların astronomik artması nedeniyle geçtiğimiz yıl 250 kilo aldığı kırmızıbiberden bu yıl sadece 100 kg aldığını kaydeden Kocaman, şunları söyledi:
“Fazla fazla alıp eş dost ve komşularımızla yapıyorduk. Yaptığımız salçaları, il dışı ve yurtdışından yaşayan yakın akraba ve dostlarımıza da hediye olarak gönderiyorduk. Çünkü bu salça, doğal olması sebebiyle çok tercih ediliyor. İçinde hiçbir katkı maddesi yok ve güneşte kurutuluyor. İlk defa bu yıl, bunu yapamıyoruz. Bu yıl kırmızıbiber fiyatlarının aşırı yükselmesi nedeniyle sadece kendimize yetecek kadar salça yaptık. Allah yardımcımız olsun. Böyle fiyat mı olur? Ne yapacağımızı bilemedik. ‘Düşer’ dedik düşmedi. Biz de 9 TL’den bulduk, yaptık. Bir de çektirmeye verdik, 10 TL’ye mal oldu.”

“Yüzyıllık bir gelenek bitme noktasına geldi”
Kendini bildi bileli komşularıyla imece usulü salçalık biber yaptığını anlatan 78 yaşındaki Halime Ağsubaşı, birçok komşusunun bu yıl salça yapamadığına dikkat çekti. Eskiden zamanı geldiğinde mahallenin buram buram salça koktuğunu anımsatan Ağsubaşı, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu sene ne olduysa fiyatlar arttı. Ama öyle böyle bir artış değil. Çok bekledik düşmesini, ama maalesef düşmedi. Birçoğumuz eskiden aldığımızın yarısı ya da azı kadar alıp ihtiyacımız kadar yaptı. Bazılarımız da hazır salça alma yoluna gitti. Yani neredeyse yüzyıllık bir gelenek bitme noktasına geldi burada. İnşallah önümüzdeki dönem fiyatlar böyle olmaz da yine eskiden olduğu gibi geleneksel yöntemlerle konu komşu toplanarak salçamızı yaparız.”
Bu yıl ilk defa salça yapamadığının altını çizen Selvinaz Yıldırım ise bunu, biber fiyatların artmasına bağladı. Çukurova’da biber salçasının her yemekte kullanıldığını vurgulayan Yıldırım, “Maalesef bu yıl biber alamadık. Geçtiğimiz yıldan biraz salçamız var. Onu bitirdikten sonra hazır salça alıp bu yılı geçiştireceğiz. Umarız gelecek yıl fiyatlar, bu kadar çok olmaz da bizlerde eskiden olduğu gibi salçamızı yaparız” diye konuştu.
Biberin cinsine göre, ortalama 4 ila 7 kg arasında kırmızıbiberden 1 kg salça çıkıyor. Biber fiyatlarının artması biber çekerek geçimini sağlayan kişileri de vurdu. Bu mevsimde biber çekerek geçimini sağlayan Abidin Duz, “Bu yıl, işlerimiz çok bozuk. Geçtiğimiz yıllarda gece yarılarına kadar biber çekerdim. Şimdi tek tük çektiren var. Artık vatandaş ne verirse alıyoruz. Zaten biberin fiyatı 10 TL’ye dayanmış. Vatandaş nasıl alsın” ifadelerini kullandı.