Çığ gibi büyüyen e-ticarette güvenli ürün; güvenlikli satınalma…

28.12.2022

Alışveriş sitelerinde güvenli ürün bulma ve güvenlikli satınalma, bu sitelerin kamu otoritelerince denetlenmesi zorunluluğunu getiriyor. 1 Ocak 2023’te uygulamaya girecek yeni yönetmelik, tekelleşmeyi engelleyen, esnaf hakkının korunduğu ve yıkıcı uygulamaların önüne geçen bir düzenleme olacak.

Fatma Ağaç

Pandemi süreci, tüketici (müşteri) davranışlarını dönüştürüp, internete (dijital-online) yönlendirirken; dijital platformlar üzerinden yapılan alışveriş hacminin çığ gibi büyümesine yol açtı. Elektronik ticaretteki (e-Ticaret) hacmin artmasıyla birlikte dijital platformlar üzerinde yapılan yatırımlar ve e-ticaret sitelerinin sayısı da o oranda artmaya başladı.  

İnternet ortamında yer alan alışveriş sitelerinin diğer web sitelerinin yanında özel bir yeri var kuşkusuz… Ancak bu siteler, ne kadar kaliteli (ürün, görüntü kalitesi), ne kadar güvenilir? Alım gücüyle ilgisi olmayan; güvenilir ve kaliteli ürün olgusu; paranız ne kadar çok olursa olsun çok kaliteli ürüne ulaşamayacağınız gibi; paranız az olsa da kalitesiz ürün alacağınız anlamına gelmiyor. Bu nedenle bilinçli tüketici olarak bizlere sunulan ürünleri ve bunların yer aldıkları dijital platformları ve teknolojinin de bir ahlakı ve etiğinin olması gerektiğini sorgulamamız gerekiyor. 

Alışveriş sitelerinde güvenli ürün bulma ve güvenlikli satın alma olgusu; bu sitelerin kamu otoritelerince denetlenmesi zorunluluğunu da beraberinde getiriyor. e-Ticaret sitelerine yönelik sürekli geliştirilen alt yapılar, tüketicilerin sorunsuz ve kolay alışveriş yapmalarına olanak tanırken; bu sitelerin sağladıkları çeşitli kargo olanakları da ürünlerin adreslere ulaşmalarına yardımcı oluyor. Sitelerin tercih edilmeleri noktasında ayrıca verdikleri iade ve değişim garantileri de etkili oluyor.

Dünyada ve ülkemizde, e-ticaret sitelerinin sayısı her geçen gün artarken; bu durum e-ticaret sektörünün hızla büyüme kaydetmesine yol açıyor. Cirolarda ve kârlılıkta yükselen bir trend gösteren sektörde rekabet de gittikçe hız kazanıyor ve rekabet ortamını canlandıracak yenilik, gelişme ve uygulamalara yer veriliyor. e-Ticareti sürükleyen büyük ve geniş, çok kategorili sitelerin yanında tek kategori bazlı birçok alışveriş sitesi de her geçen gün müşteri potansiyelini artırıyor.

Dijital pazarlamada bilgi güvenliği

Alışverişin güvenli olduğunun belirtildiği internet sitelerinde, site adresinin yazdığı yerde bulunan Güvenli Yuva Katmanı (Secure Sockets Layer-SSL) sertifika bilgileri, alışverişin güvenli bir şekilde yapılabileceğinin  göstergesi olarak nitelendiriliyor. Yasal olarak yetkili kişiler veya kurumlar-kuruluşlar tarafından verilen SSL sertifikası, web sitesinin kimliğini doğrulayan ve sunucuya gönderilen bilgileri şifreleyen bir dijital sertifika özelliği taşıyor. İnternet tarayıcılarında görülen asma kilit resmi, o siteye yapılan bağlantının SSL/TLS (Transport Layer Security-Taşıma Katmanı Güvenliği) ile şifreli bir şekilde yapıldığını gösteriyor.

Dijital pazarlama yapan şirketler için bilgi (veri) güvenliği, çok önemli. Dijital pazarlama, yaklaşık 10 yıldır ülkemizde düzenli olarak yükselen bir sektör konumunda… Şirketler, ürettikleri veya al-sat yaptıkları ürünleri artık büyük şehirler haricinde daha çok kitleye daha hızlı ulaştırmak istiyorlar. Türkiye bu konuda Kıta Avrupası ve Ortadoğu Bölgesi’nde e-ticaret üzerinden ürün pazarlama ve satışında önde gelen ülkeler arasında yer alıyor. 

Türkiye’de e-Ticaretin kuralları yeniden yazıldı

E-Ticaret sektöründe haksız rekabete ve tekelleşmeye son veren yasa teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda 1 Temmuz 2022 tarihinde kabul edilerek yasalaştı ve ardından 7 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Yasa ile pazara yeni aktörlerin girişinin kolaylaştırılması, pazarın dengeli ve sağlıklı büyümesinin sağlanması amaçlanıyor. Yeni yasa kapsamında, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a çeşitli bentler eklendi ve çıkarıldı. 

Yeni Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Yasa kapsamında Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlık çalışmaları sürdürülen yeni e-ticaret yönetmeliği ise 1 Ocak 2023’te uygulamaya girecek. Yeni yönetmelik, tekelleşmeyi engelleyen, birden fazla oyuncunun olduğu, esnafın hakkının korunduğu ve yıkıcı uygulamaların da önüne geçen bir düzenleme olacak. Yeni yönetmeliğin uygulanmaya başlamasıyla birlikte yeni Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Yasa da 1 Ocak 2023’te ve sonrası tarihlerden itibaren yürürlüğe girmiş olacak.  

Bebek ve çocuk ürünlerine “Güvenlik” 

“Ürün Güvenliği Yasası”, hassas tüketici grubunu oluşturan bebek ve çocuk ürünlerinin internet üzerinden satışını güvence altına aldı. Tam adı “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Yasası” olan yasa, 12 Mart 2021’de yürürlüğe girmişti. Yasa, e-ticaret kanalında uygunsuz ve güvenilir olmayan ürün satışlarına yaptırım uygulamayı hedefliyor. Düzenlemeyle, çocuklar tarafından kullanılan ürünlerin fiziki ve dijital satışı Ticaret Bakanlığı tarafından denetleniyor. Sağlıklı büyümelerine özen gösterilen bebek ve çocukların; motor, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimlerinde büyük bir etkiye sahip ürünlerin, güvenilir ve sağlıklı olması önem taşıyor. Bebek ve çocuk ürünlerinin satın alma kararını veren ebeveynlerin son derece dikkatli olması gerekiyor.  

Ebeveynlerin, çocuklarına internet üzerinden sipariş ettiği oyuncak seçiminde dikkatli olması önem taşıyor. Ticaret Bakanlığı’nın konuyla ilgili yönetmeliğine göre, bir ürünün oyuncak olup olmadığının değerlendirilmesine ilişkin birtakım kriterler bulunuyor. Bu kriterler arasında; oyun değeri, ambalaj tanıtımı, niyetlenilen kullanım, öngörülen kullanım, ebatlar, satış yeri, satış fiyatı, işaretlemeler ve ayrıntılar yer alıyor. 

Evden “internette satış”ın önü açıldı 

17 Kasım 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7256 sayılı yasayla internetten (E-Ticaret) satış yapanlara, 1 Ocak 2021 itibarıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca vergi muafiyeti uygulanıyor. Yasa doğrultusunda, “İş yeri bulunmaksızın sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın e-ticaret yapanlar vergi muaflığı kapsamında değerlendiriliyor” deniliyor.  

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Yasalarda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa’nın TBMM’de kabul edilmesiyle de, evlerinde imal ettikleri ürünleri internet üzerinden satmak isteyenlerin önü açılmıştı. Böylece internet üzerinden ürün satanlar gelir vergisinden de muaf tutulacak.