“Ekonomik kriz” yazı dizisi – 2. Bölüm:

Artan yem ve saman fiyatlarına dikkat çeken besiciler, hayvancılığın kan kaybettiğini, böyle gitmesi halinde hayvancılığı terk edeceklerinin altını çizdiler. Döviz artışı karşısında hayvan ve süt fiyatlarında çok değişiklik olmadığını bildiren besiciler, şartların değişmesini istiyor.

AZAT ÖZKAHRAMAN / MUŞ 

24 Saat Gazetesi için, ekonomik kriz ve yapılan zamlar nedeniyle esnaf ve hayvan besicilerinin yaşadıklarını derlediğimiz yazı dizisinin ikinci bölümünde, hayvan besicilerine yer veriyoruz. 

Ülkenin en önemli mesleklerinden biri olan hayvancılığın gün geçtikçe kan kaybettiğine işaret eden besiciler, artan yem ve saman fiyatlarının kendilerini çıkmaza soktuğunu, yaşadıkları sıkıntılar çözülmezse hayvancılığı terk edeceklerine dikkat çekip şartların değişmesi temennisinde bulundular.

Muş Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü verilerine göre, Van’da 331 bin büyükbaş, 12 bin 500 tane de küçükbaş hayvan bulunuyor. Sayının yüksek olması, Van genelinde hayvancılıkla geçimini sağlayan çok sayıda kişi olduğunu gösteriyor. İlde hayvancılık yapanlar, zorlu kış mevsimi ve artan bakım maliyetleri nedeniyle sıkıntılı bir süreçten geçiyor. Yükselen dövize bağlı olarak artan yem ve saman, besicileri çıkmaza sokuyor. Olumsuz hava koşullarıyla birlikte ekonomik sorunlarla da baş etmeye çalışan besiciler, çıkar yol bulamayınca hayvanlarını satıyor.

Yem fiyatı neredeyse 3 kat arttı

Kış mevsiminin çok zorlu geçtiği Muş’ta, büyükbaş hayvan besiciliği yaparak geçimini sağlamaya çalışan Mehmet Erdoğan, artan yem fiyatlarının kendilerini çıkmaza sürüklediğini şu sözlerle ifade etti:

“Her yıl kış mevsimi sıkıntılı geçiyordu ama bu yıl başka bir zorlu geçiyor. Bu sene her açıdan daha çok zarardayız. Attığımız her adım, para. Yem satışı yapanlar, doların artmasını neden gösterip yem fiyatlarını neredeyse 3 katına kadar arttırdı. Geçen yıl, yemi ortalama 130-140 civarı fiyat ile alıyorduk şimdi 300 liranın üzerinde. Bu nedenle yem alıp hayvanlarımıza veremiyoruz. Yem veremediğimiz zaman kuru saman yiyen hayvan da gelişmiyor. Kaldı ki bu yıl samanda da sıkıntı var. Geçtiğimiz yaz, kurak geçtiği için hayvanlarımıza yeterli saman istifleyemedik. Şimdi saman almak zorunda kaldığımız zaman da yüksek fiyat söylüyorlar, alamıyoruz. Saman fiyatlarının artışının nedenini, artan mazot ve gübre fiyatları olarak gösteriyorlar. Bu açıdan baktığınız zaman onlarda haklılar.

Böyle devam ederse kışı çıkaramadan hayvanları satışa çıkaracağım. Saman alamıyorum, hayvanları da aç bırakamam. Başka bir çıkış yolu bulamıyorum. Sadece ben değil burada hayvancılık yapan çoğu arkadaşım hayvancılığı bırakmayı düşünüyor. Başka bir alternatifimiz olmadığı için direniyoruz. Ama ihtiyaçlarımızı karşılamak için hayvanlarımızı birer ikişer satmaya başladık bile. Allah sonumuzu hayretsin. İnşallah bir an önce yem fiyatları düşer, saman fiyatları normale döner ve kış mevsimi de fazla uzun sürmez.”

Mehmet Erdoğan

Sütün, 5 litresini 20-25 lira satmaya devam

Toplamda 15 ineği olan ve süt satarak geçimini sağlayan Mustafa Kaya, hayvanlarına yem vermediği zaman yeterli miktarda süt elde edemediğini bildirip, “Süt satamazsam, hayvancılık yapmanın manası kalmıyor” dedi.

Süt fiyatlarının marketlerde artmasına karşın kendilerinde aynı kaldığını değinen Kaya, “Biz genelde sütü elden satıyoruz ya da bidonlara doldurup marketlere bırakıyoruz. Marketlerde sütün fiyatı oldukça pahalı olmasına karşın, biz hâlâ 5 litresini 20-25 lira satmaya devam ediyoruz. Fiyatı fazla arttırdığımızda elimizde kalıyor, satamıyoruz. Çünkü vatandaşta para da yok. Şu anda tek umudumuz kış mevsiminin kısa sürmesi, ilkbaharla birlikte hayvanlarımızın otla buluşup hem doyması hem de sütünün artması. Buralar malum kış memleketi. Yılın neredeyse yarısı kar altında geçiyor. İnşallah yem fiyatlarından bir iyileşme yapılır da biz de hayvanlarımızdan kâr ederiz” ifadelerini kullandı.

Mustafa Kaya (sağda)

“Halimizden anlayan kimse yok”

Küçükbaş hayvancılık yapan Lokman Tektimur ise, sürekli alım satım yaptığı için elinde bol miktarda hayvan olduğunu ve sürekli saman almak zorunda kaldığını aktardı. Saman fiyatlarının dolara endekslediğini belirten Tektimur, fiyatların yüksek olması nedeniyle azar azar aldığını belirtip yaşadığı sıkıntıları şöyle anlattı:

“Geçtiğimiz yaz, fiyatlar bu kadar yüksek değildi. Şimdi dolar arttı. Vatandaş, tarlasını sürmek ya da gübre almak için harcayacağı para dolara endeksli olduğu için haklı olarak fiyat arttırıyor. Onları da anlıyorum. Hem yakıt fiyatı arttı hem tohum hem de gübre.

Burada tek sıkıntı, doların atmasını bahane edip fiyat arttıran, düşmesine rağmen fiyatlarda indirim yapmayan toptancılar. Yem fiyatları için de aynısı geçerli. Geçen yıl aldığımız fiyatın neredeyse iki buçuk katına alıyoruz her şeyi. Sürekli hayvan alım-satımı yaptığım için mal meydanına çok fazla gidip geliyorum. Önceden hayvan başı verdiğimiz paranın şimdi iki katını verip mal meydanına girebiliyoruz. Zaten çok bir kazancımız olmuyor, kazandığımız paranın bir kısmını da oraya verirsek çok daha büyük sıkıntı yaşarız. Bu nedenle geçtiğimiz günlerde arkadaşlarımızla artan fiyatları protesto edip mal meydanına girmemeye karar verdik. İnşallah bir an önce o sıkıntı da çözülür, en azından burada cebimizden fazla para çıkmaz. Şu an için halimizden anlayan kimse yok diyebilirim. Bu ülkenin bel kemiği bizler, hayvancılık ve çiftçilik yapanlarsak, birilerin de bizim sesimizi duyması lazım. İnşallah sesimiz gerekli yerlere ulaşır.”

24 Saat gazetesinin PDF dosyasını indirmek için tıklayınız